مقدمه
مردان، به عنوان یکی از اصلی‌ترین ارکان ساختار اجتماعی، همواره نقشی تعیین‌کننده در شکل‌دهی به فرهنگ، خانواده و تمدن‌ها ایفا کرده‌اند. با تغییرات پرشتاب جهان معاصر، تعریف سنتی از مردانگی دستخوش بازنگری‌های بنیادین شده است. این مقاله در پی آن است که ضمن بازخوانی جایگاه مردان در سنت، چالش‌های مردان امروز را نیز بر اساس منابع معتبر جهانی بررسی کند.
تعریف سنتی مردانگی
در فرهنگ‌های سنتی، از جمله فرهنگ ایرانی، مرد به عنوان نماد استقامت، تعهد، غیرت و مسئولیت شناخته می‌شد. مردان، مسئولیت تأمین مالی خانواده، حفاظت از آن و دفاع از ارزش‌های اجتماعی را بر عهده داشتند (فرشادفر، ۱۳۹۰).
شعر فارسی پر است از تصویرهایی که مردان را به کوه، دریا و سایه‌های بلند تشبیه کرده‌اند: استوار، بی‌ادعا و خدمت‌گذار.
تغییرات نقش مردان در دنیای معاصر
با پیشرفت‌های اقتصادی، افزایش تحصیلات زنان و تغییر نگرش‌های فرهنگی، نقش‌های جنسیتی سنتی در حال بازتعریف هستند. بر اساس گزارش «The State of the World’s Fathers» (MenCare, 2021)، امروزه مردان بیش از پیش در فعالیت‌های خانه‌داری، مراقبت از کودکان و ابراز عاطفی مشارکت می‌کنند.
لوییس هاوز در کتاب خود، «The Mask of Masculinity» (2017)، به بررسی نقاب‌هایی که مردان برای پنهان‌سازی آسیب‌پذیری‌های خود به چهره می‌زنند می‌پردازد. او معتقد است که تصویر سنتی از مردانگی، گاهی مردان را از تجربه‌ی احساسات انسانی و روابط صمیمی محروم می‌کند.
طبق پژوهش Pew Research Center (2017)، اکثریت مردم در جوامع غربی بر این باورند که ویژگی‌هایی چون مهربانی، درک متقابل و همکاری، به اندازه‌ی سخت‌کوشی و قدرت بدنی، در تعریف مردانگی مدرن اهمیت دارند.
چالش‌های پیش روی مردان
چالش‌های پیش روی مردان
مردان امروزی درگیر تناقضات عمیقی هستند؛ از سویی سنت‌ها انتظار دارند که قوی، بی‌احساس و تأمین‌کننده باشند، و از سوی دیگر جامعه‌ی مدرن، از آنان انتظار ابراز احساسات، تعامل عاطفی و انعطاف‌پذیری بیشتری دارد. این فشارهای متناقض می‌تواند زمینه‌ساز اضطراب، افسردگی و مشکلات روانی در مردان شود (Mahalik et al., 2003).
نتیجه‌گیری
مردان، به عنوان پل‌های میان سنت و مدرنیته، نیازمند بازتعریفی آگاهانه از نقش‌های خود هستند. بدون رها کردن ارزش‌های دیرینه‌ی تعهد، مسئولیت و غیرت، مردان می‌توانند چهره‌ی انسانی‌تر و چندبعدی‌تری از مردانگی ارائه دهند. حمایت از مردان در فرآیند این گذار، نیازمند گفت‌وگوهای فرهنگی باز و پژوهش‌های جامعه‌شناختی گسترده است.
منابع:
Howes, L. (2017). The Mask of Masculinity. Rodale Books.
MenCare. (2021). State of the World’s Fathers Report. https://men-care.org/resources/sowf2021/
Pew Research Center. (2017). The State of American Men and Masculinity. https://www.pewresearch.org/
Mahalik, J. R., Burns, S. M., & Syzdek, M. (2007). Masculinity and perceived normative health behaviors as predictors of men’s health behaviors. Social Science & Medicine, 64(11), 2201-2209.
فرشادفر، ش. (۱۳۹۰). نقش مردان در فرهنگ سنتی ایران. انتشارات نگاه.
تو چی فکر می کنی؟