ایمن سازی (واکسیناسیون) راهی برای ایجاد مصونیت در برابر (محافظت از) برخی بیماری هاست. گاهی اوقات این کار با استفاده از مقادیر کم میکروب کشته یا ضعیف شده که باعث بیماری می شود انجام می شود. در موارد دیگر واکسن صرفاً یک تکه کوچک از میکروب است، مانند یک پروتئین یا بخشی از ماده ژنتیکی آن. برای راحت تر شدن، به چهار مفهوم کلیدی نگاهی بیاندازید.
- مصونیت: محافظت در برابر یک بیماری عفونی. اگر نسبت به بیماری ایمن هستید، می توانید بدون اینکه مبتلا شوید، در معرض آن قرار بگیرید.
- واکسن: آماده سازی که برای تحریک پاسخ ایمنی بدن در برابر بیماری ها استفاده می شود. واکسنها معمولاً از طریق تزریق سوزنی تزریق میشوند، اما برخی از آنها را میتوان از طریق دهان یا اسپری به داخل بینی تزریق کرد.
- واکسیناسیون: عمل وارد کردن واکسن به بدن برای ایجاد محافظت در برابر یک بیماری خاص.
- ایمن سازی: فرآیندی که طی آن فرد از طریق واکسیناسیون در برابر بیماری ایمن می شود. این اصطلاح اغلب به جای واکسیناسیون یا تلقیح استفاده می شود.
- واکسن های مهم در جدول زیر آورده شده است.
واکسن | بر ضد بیماری | زمان تزریق دوزاول | نوع | در محل | دوز های تکمیلی | |
---|---|---|---|---|---|---|
BCG( ب ث ژ) | سِل | در بدو تولد یا در اسرع وقت تا یک ماهگی | تزریقی | زیر پوستی بازو چپ | ماه دوم ـ چهارم ـ ششم | |
هپاتیت B | هپاتیت B | در بدو تولد یا در اسرع وقت در عرض ۲۴ ساعت | تزریقی | داخل عضلانی سمت قدام جانبی وسط ران – چپ | ۲ ـ ۱ماهگی به عنوان بخشی از واکسن پنجگانه و ۱۸ ـ ۶ ماهگی | |
OPV (فلج اطفال) یا ❊ IPV (فلج اطفال غیرفعال) | فلج اطفال | هنگام تولد یا در اسرع وقت در ۱۵ روز اول دو ماهگی | ۲ قطره خوراکی تزریق | داخل عضلانی سمت قدامی وسط ران-راست | ۱۰ـ۶ هفتگی، ۲ ماهگی ۶ ماهگی، ۲۴-۱۶ ماه ۶ ـ ۴ سالگی یا چهار ماهگی ۱۸ـ ۶ ماهگی ۶ـ ۴ سالگی | |
پنومنوکوک یا PCV مننگوکوک | مننژیت، ذاتالریه و عفونتهای گوش | دو ماهگی | تزریقی | قسمت قدامی جانبی ران در کودکان کمتر از 2 سال و به داخل عضله دلتوئید بالاتر از دوسال | چهار ماهگی شش ماهگی ۱۲ و ۱۵ ماهگی | |
سه گانه DPT | دیفتری، کزاز و سیاهسرفه | دو ماهگی | تزریقی | داخل عضلانی قدامی جانبی وسط ران – چپ | ۱۸ ـ ۱۵ ماهگی ۶ـ ۵ سال ۱۲ ـ ۱۱ سالگی | |
هموفیلوس آنفلوآنزا نوع (Hib) | مننژیت، ذاتالریه و التهاب اپیگلوت | ماه ۴ـ ۲ | تزریقی | عضله پهن جانبی ران. کودکان بزرگتر و بزرگسالان عضله دلتوئید بالای بازو | ماه ۱۲ ـ ۱۵ | |
پنتاولانت واکسن پنجگانه | دیفتری، سیاهسرفه و کزاز به همراه واکسن هپاتیت B و واکسن هیب (Hib ) | هفته ۶ | تزریقی | داخل عضلانی سمت قدامی جانبی وسط ران – چپ | هفته ۱۰ هفته ۱۴ | |
روتا ویروس | اسهال شدید در کودکان خردسال | ۶ هفتگی | ۵ قطره خوراکی | ۱۰ هفتگی ۱۴ هفتگی | ||
سرخک – اوریون – سرخجه (MMR). | سرخک، اوریون و سرخجه | ۱۵ ـ ۱۲ ماهگی | تزریقی | عضله ران یا بازو (زیرجلدی) | ۶ ـ ۴ سالگی | |
واریسلا (آبله مرغان) | آبله مرغان | ۱۵ ـ ۱۲ ماهگی | تزریقی | قسمت بیرونی بازو (ناحیه دلتوئید) یا ران قدامی جانبی. | ۴ و ۶ سالگی | |
هپاتیت A | ۲۳ ـ ۱۲ ماهگی | تزریق | عضله بازو | ۶ تا ۱۸ ماه بعد از تزریق اول | ||
کزاز TT | کزاز | ۱۶ سال | تزریقی | بازو عضلانی | هر ۱۰ سال | |
ویروس پاپیلومای انسانی ( HPV) | زگیلهای تناسلی و سرطانهای رحم، مقعد و گلوست | ۱۳ـ ۱۲ سالگی | تزریقی | بازو | به فاصله های ۶ ماه |
❊فلج اطفال یا پولیو یک بیماری فلج کننده و بالقوه کشنده است. این بیماری توسط ویروس فلج اطفال ایجاد می شود. این ویروس از فردی به فرد دیگر سرایت میکند و میتواند به مغز و نخاع فرد مبتلا حمله کرده و باعث فلج شود.
واکسن تزریقی فلج اطفال (IPV) از ارگانیسم های مرده فلج اطفال ساخته می شود و به صورت تزریقی بر خلاف واکسن خوراکی فلج اطفال (OPV) که توسط ویروس فلج اطفال زنده اما ضعیف شده (ناتوان) ساخته می شود و به صورت خوراکی تجویز می شود. در مقایسه با OPV، کارآیی محافظتی IPV اندکی بهتر است و احتمال هرگونه عوارض جانبی تقریباً صفر است. با این حال، این واکسن بسیار گرانتر از OPV است و اگر دوره ای با IPV به جای OPV شروع شود، مطلوب است که دوره با IPV تکمیل شود. اکثر کشورهای توسعه یافته از OPV به IPV تغییر داده اند. واکسن پنوموکوک از باکتری استرپتوکوک پنومونیه محافظت می کند که در کودکان خردسال می تواند باعث ذات الریه و مننژیت شود و میزان بروز این بیماری ها در کشورهای در حال توسعه بیشتر است. با این حال، از آنجایی که این واکسن به تازگی معرفی شده است.
منابع:
وبسایت NHS
وبسایت UNHCR
وبسایت immunize.org
تو چی فکر می کنی؟